Yeni tip koronavirüs (COVID-19) aşılarının Türkiye’deki dağıtım sürecinin ayrıntıları netleşti. Aşılar iklimlendirme özelliğine sahip araçlarla dağıtılacak, veriler canlı olarak takip edilecek.Çinli Sinovac firmasınca üretilen ve 30 Aralık’ta Türkiye’ye getirilen CoronaVac aşılarının 3 milyon dozluk ilk partisi, Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü Aşı ve İlaç Deposu’nda muhafaza ediliyor.Aşılardan rastgele alınan numunelerin, Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu (TİTCK) laboratuvarlarındaki analizleri sürüyor. Testlerin olumlu sonuçlanmasının ardından aşılar “Acil Kullanım Onayı” verilerek Sağlık Bakanlığına ait özel araçlarla illere dağıtılacak. Bakanlığının Ankara’daki merkez depolarında, iklimlendirmeli, eksi 20 ila artı 20 derecede ayarlanabilir sıcaklıkta, aşı ve ilaç taşımaya uygun 60-90 metreküp hacminde 10’dan fazla frigorifik araç bulunuyor.Çevre dostu soğutucu gaz kullanılan ve düşük ses emisyonuna sahip araçlar, rehberlere uygun temizleniyor ve dezenfekte ediliyor. Araçlar, COVID-19 salgını boyunca soğuk zincire tabi test malzemeleri, ilaç ve numunelerin taşınması sırasında da kullanıldı.Tamamı canlı takip edilebilen araçların sıcaklığı, konumu ve içindeki ürünlerin tüm ayrıntıları nakil sırasında izlenebiliyor. Çoğu araçta görüntü dahil birçok parametre kayıt altına alınabiliyor.Canlı izlem haricinde kalite standartları gereği her araç, sıcaklık kayıtlarının görülebildiği sistemi de barındırıyor.Araçlar aşıları, belirlenen güzergah ve rota planlaması dahilinde dağıtacak. Ankara’dan yola çıkacak aşı dağıtım araçları, bu güzergahı takip ederek aşıları Türkiye’nin en ücra köşesindeki ile kadar ulaştıracak.Aşılar, illere ulaştırılmasının ardından soğuk hava depolarında koruma altına alınacak ve bölge ihtiyaçlarına uygun 1, 5, 8 ve 13 metreküp hacimlerinde frigorifik araçlarla şehrin tüm noktalarına dağıtılacak.İl içi dağıtımlarda, mevcut 223 araca ek olarak Bakanlığa ait aşı ilave nakil kamyonları da kullanılabilecek.Türkiye soğuk zincir altyapısıyla dikkati çekiyor.Türkiye’de bir aşının etkinliğini üretiminden kişiye uygulanana kadar koruyan ve ihtiyacı olanlara yeterli miktarda etkin aşının ulaşmasını sağlayan güçlü soğuk zincir altyapısı bulunuyor.Aşı saklanan tüm depolarda yedek sistemler, jeneratörler her an çalışabilir durumda tutuluyor. Her deponun sıcaklığı birden fazla yöntemle takip ediliyor.Kademeli olarak, 2014 Ekim ayından itibaren devreye sokulan Aşı Takip Sistemi (ATS) kapsamında karekod bilgisiyle her doz aşı, ana depodan uygulanıncaya kadar takip ediliyor, uygulanan ve uygulayan kişi bilgileri eşleştiriliyor.Karekod okutularak aşının miadı kontrol ediliyor, seri durdurulması olup olmadığına bakılıyor ve soğuk zincire uygunluğu teyit ediliyor.Sistem sayesinde her bir doz aşıya kimlik verilmesi ve depodan kullanıcıya kadarki sürecin takip edilmesi, sahte aşının dolaşıma girmesi de engelleniyor.Bu sistem, dünyada aşıların güvenliği ve yönetimi konusunda geliştirilen ilk ve hala tek tümleşik sistem olarak öne çıkıyor. Tamamen yerli imkanlarla geliştirilen sistemin fikri mülkiyet hakları Sağlık Bakanlığında bulunuyor.Aşı nakillerinin tamamına, genelgelere uygun eğitim alan tecrübeli sağlık memurları eşlik ediyor.Aşıların nakli sırasında yaşanabilecek araç, klima arızası ya da personelin sağlık durumuna ilişkin olumsuz durum halinde sevkiyatın kesintiye uğramamasına yönelik senaryolar da hazırlandı. Böylece aşıların en kısa sürede soğuk zincir bozulmadan nakli sağlanacak.
