Geçen bahar aylarında günlük vaka sayılarının binli sayıların altına inmesiyle beraber normalleşmeye geçen Türkiye’de, Covid-19 salgınında yeni ve daha büyük bir dalgaya girildi. Avrupa ve Amerika’da başlayarak kısa zamanda Türkiye’yi de etkisi altına alan yeni varyant BA.4.5 ile beraber günlük vaka sayıları hızla arttı ve kapanan Covid-19 servisleri yeniden açılmaya başlandı. Aile Hekimliği Çalışanları Sendikası (AHESEN), kalkan maske zorunluluğunun belli alanlarda yeniden getirilmesi gerektiği, aksi taktirde gelecek aylarda mevsimsel grip vakalarının da eklenmesiyle sağlık sistemini zorlayacak düzeyde daha zor bir salgınla karşı karşıya kalınabileceğini belirtti. AHESEN Bilim Komisyonu Başkanı Prof. Dr. Ersin Akpınar, “Şu anda, örneğin; hastanelerin acil servislerindeki yoğunluktan dolayı eczaneden test kiti alarak kendi kendine test yapanların büyük bir çoğunlukta olduğunu biliyoruz. Buradan yola çıkarak, hastanelerde test olamayan kişileri de düşünürsek günlük sayının 100 binleri bulduğunu söyleyebiliriz” dedi. Prof. Dr. Akpınar, 17 Temmuz 2022 tarihine kadar Türkiye’de toplam 15 milyon 524 bin 71 kişiye Covid-19 teşhisi konduğunu, 99 bin 184 kişinin de bu hastalık nedeniyle yaşamını yitirdiğini belirterek, şunları söyledi: “Mevcut rakamlar ve analizler, önümüzdeki haftaların oldukça zor geçeceğinin göstergesi. Sağlık Bakanı son açıklamasında ‘vaka sayısının 40 kat, hizmet sunumu yükünün de 3 kat arttığını’ belirtti. R0 değeri bir hastalığın yayılım hızını belirtir. Yani bir hastanın bir ortama girince kaç kişiye hastalığı bulaştırabileceğini tanımlar. Örneğin R0=1 ise bir hasta bir kişiye bulaştırır demektir. R0=0.4 ise, yani 1’den küçük ise o hastalığın bulaştırıcılığı çok azalmış ve bitmek üzeredir denebilir. Şu an mevcut Covid varyantı BA.4.5’in R0 değeri 18,6. Yani bir kişi yaklaşık 19 kişiye hastalığı bulaştırabiliyor. Şimdiye kadar görülen en bulaşıcı varyant. Zira Wuhan’da ortaya çıkan ilk SARS-Cov2 virüsünün R0 değeri 3.3 idi. Daha sonra Delta varyantı 5.1, Omicron 9.5 ve BA.2 varyantı 13.3 R0 değeriyle geldi. Kızamık virüsünün R0 değerinin dahi 12 ila 18 olduğu düşünülürse BA.4.5 varyantının 18.6 olan R0 değerinin ne kadar yüksek olduğu anlaşılabilir.” AHESEN Genel Başkanı Dr. Gürsel Özer ise, “Tüm önlemler kaldırıldığı için Covid-19 vakalarındaki artış salgının başlangıcından beri hiç bu kadar hızlı olmamıştı” diyerek AHESEN’in önerilerini ise şöyle sıraladı: “Toplu alanlardan başlamak kaydı ile maske kullanım zorunluluğu getirilmeli. Son aşısını 6 ay geçenlerin yeniden hatırlatma dozu yapılmalı. Eylül ayında okulların da açılacağı düşünüldüğünde, 12 yaş ve altı çocuklar da aşılama programında yer almalı. PCR testi yaptırmak için hekim istemi şartı kaldırılmalı. Bu uygulama ile acillerde test yaptırmak isteyenler uzun kuyruklar oluşturuyor ve bulaş riskini artırmanın yanı sıra, zaten tıkanma noktasında olan acil hizmetlerine ek yük getiriyor. Bu nedenle PCR testi, her şüpheli hastada yaptırılmalı. Hızla PCR testi yapılacak merkezler açılmalı ve isteyen her kişinin test yaptırabileceği alanlar oluşturulmalı. Pozitif vakaların izolasyon süresi en az 10 gün olarak belirlenmeli. Baş ağrısı, öksürük, burun akıntısı olanlar kendilerini Covid pozitif gibi düşünüp izolasyona girmeli. Filyasyon ekipleri tekrar oluşturulmalı ve saha çalışmalarına başlanmalı. Sahada da test için numune alımı hızlandırılmalı. Ayrıca Covid-19’un sağlık çalışanları için koşulsuz olarak meslek hastalığı sayılmalı.”
