Yaz Aylarının Serinletici Tatlısı: ‘Haytalı’

 Ülke genelinde farklı adlarla ağızları tatlandıran ve özellikle yaz aylarının vazgeçilmez tatlısı olan ‘haytalı’ Hatay’da yerli ve yabancı turistler tarafından yoğun ilgi görüyor.

Muhallebisi süt ve nişasta karıştırılarak hazırlanan ve gül suyu ile tatlandırılan ‘haytalı’, Antakyalıların yaz aylarında serinleme seçeneklerinin başında geliyor. Antakya sokaklarında çeşitli dükkanlarda satışa sunulan ‘haytalı’yı eski bir Antakya evinde yemek ise özellikle turistlere ayrı bir tat veriyor.

Antakya’nın Kurtuluş Caddesi’nde bulunan Affan Kahvesi yaz sıcaklarında serinlemek isteyen yerli ve yabancı konukların ilk duraklarından oluyor. Tarihi bir yapı olan kahvenin bahçesinde konuklara sunulan haytalının çeşitlendirilmesinden misafirler de memnun. Süt ve nişasta ile hazırlanarak kaselere konulan tatlı, kase içerisinde kesilmesinin ardından üzerine dondurma konularak gül suyu ile tatlandırılıyor.

Dondurma ile servis edilen tatlının özellikle yaz aylarında serinletici özelliği olduğunu söyleyen işletme sahibi Züheyr Sahilli, “Haytalı çok geçmiş senelerden beri yapılmaktadır. İsmi ise söylendiğine göre Lübnan’ın köyünden doğmuş ve Suriye’de devam etmiş. ‘haytalı’ teknolojinin zayıf olduğu dönemlerde buz kalıplarının çuvallara sarılması ile muhafaza edilirdi, dondurmayı da dövme yaparlardı. Haytalı büyük tepsilere boşaltmak sureti ile hazırlanır, dilimlenip ikram edilirdi. Ancak şimdilerde haytalı pişirilince kaselere dolduruluyor, hijyene çok dikkat ediyoruz. Dondurmayı ise dondurma makinelerinde yapıyoruz. Eskiden keten çuvallara sarılan buzlara yapışan ketenleri buz rendesi ile temizlendiği kadar temizlenirdi. 1946 senelerinden önce ‘haytalı’ işi yapılmaktaydı biz de 1960 senelerinde başladık” dedi.

‘Haytalı’nın nasıl yapıldığı ile ilgili bilgi de veren Sahilli “İstanbul’da ‘haytalı’ya su muhallebisi derler ancak su ile yapılan bir yiyeceğin muhallebi olabileceğine inanmıyorum. Biz burada pastörize sütle değil köy sütü kullanıyoruz. ‘Haytalı’sını ise nişasta ve vanilya ile yapıyoruz. Başka illerdeki gibi buz değil, dondurma ile servis ediyoruz. Dondurmasını ise mevcut olan dondurmalardan apayrı bir tat ve serinletici şekilde hazırlıyoruz. Gül suyunu da sağlığa zararsız kendine özel boyası ve aromalar kullanarak yapıyoruz” diye konuştu.

Züheyr Sahilli hijyene çok önem verdiklerini ve ‘haytalı’yı tescil ettirdiklerini dile getirerek şunları kaydetti:

“Bizim yaptığımız ‘haytalı’ hijyeniktir. ‘Haytalı’yı yaptığımız bakır kazan en ufak bir kararmada kalaylanıyor. Kaselere doldurduktan sonra soğumaya bırakıyoruz ve hemen ardından buzdolabında muhafaza ediyoruz. Bazı illerde ise tepsiden anında elleri ile kaselere konarak servis ediliyor. Bazıları buz, pudra şekeri, meyve tanecikleri koyarak servis ediyor. Biz burada dondurmalı şekilde satışını yapıyoruz ve farklı isteyenler olursa da değiştirmiyoruz. Mahallemizin eski ismi Affan’dır ve iş yerimiz de Affan Kahvesi olarak biliniyor. Biz de Antakyamızın eski isimlerini yaşatmak adına ‘haytalı’mızın ismini de ‘Affan Haytalı’sı olarak tescillettirdik.”

‘Haytalı’ tatlısının sıcak yaz günlerinde serinletici bir tatlı olduğunu ifade eden müşteriler haytalıyı hafif ve dondurmalı olduğu için tercih ettiğini yaz aylarında severek tükettiklerini belirtti.